In Montenegro zijn prachtige panoramaroutes uitgezet. Ze zijn allemaal geasfalteerd en de toeristische hoogtepunten zijn aangegeven. Hier een overzicht van deze panoramaroutes in Montenegro in een Duits overzicht. We hebben al veel van deze bergroutes ooit gereden en willen nu route nummer 4 rijden vanwege een groot wit kruis bij het dorpje Delaj, we zagen dit kruis namelijk jaren geleden al op deze Albanese route. Ook breiden we deze route uit door naar het Bukumirsko bergmeer te rijden, zie de foto hierboven.
Nu terug naar ons reisverhaal:
We hebben in ons vorige verhaal samen met wilde paarden overnacht op een hoogvlakte en rijden Montenegro binnen. We zien meteen een leuk kerkje op een rots.
Een overnachtingsplek vinden we aan het Slanomeer bij Nikšić, we waren hier ooit al eerder (42.747140, 18.868807).
Er staan een paar busjes, een jongeman trotseert de golven op zijn surfplank en er zijn een paar vissers bezig. We raken aan de praat met een vissende vrouw en ze vertelt dat haar man pas is overleden na een kort ziekbed. Haar zoons konden niet vanuit de VS naar de begrafenis komen vanwege foute papieren. Ze vertelt dat ze elke nacht huilt. Ze vertelt ook dat Montenegrijnse toeristen liever stadjes bezoeken en inderdaad de busjes hier hebben allemaal een buitenlands kenteken.
In de avondschemering verdwijnen de vissers op één na, die de hele nacht bezig blijft. We kijken “Breaking Bad”, ontzettend leuk om opnieuw te zien. Ergens in de nacht mis ik het geluid van de wind en de golven, de wind is eindelijk gaan liggen.
6 september
We willen een luxe ontbijt en komen terecht bij “Kod Draskovica”, een minicamping aan het Krupacmeer, het andere meer bij Nikšić. Het “good-morning” ontbijt met elk drie eieren, drie soorten lokale charcuterie, komkommer, tomaat, brood en Turkse koffie is overvloedig en niet duur. We praten nog even met een Duits stel, de enige gasten van deze camping.
Dan weer een paar kilometer terug over een schilderachtig deels geasfalteerd weggetje.
Vreemd geklop in de nacht
Dwars door Nikšić (boodschappen) volgen we panoramaroute 1, langs een bergmeer en dan draaien we de bergen in. Dat klopt volgens onze oude wegenkaart. De weg wordt almaar slechter. We vragen een soort opzichter bij een mijn of deze weg uiteindelijk in Podgorica uit komt.
Helaas, we moeten terug. Na een half uur zijn we weer beneden, maar elders proberen we het nog eens. Ook daar draait na 10 kilometer het smalle weggetje de bergen in en wordt makadam.
Nu nog 40 kilometer zo? Nee, we gaan terug naar Nikšić.
Achter het Krupac hotel is een schiereilandje en daar vinden we een beschutte plek in een dennenbosje (42.798571, 18.899090).
’s Nachts worden we tweemaal gewekt door vreemd geklop.
7 september
Er ligt een kwispelende hond te waken naast ons busje, heel lief, maar we jagen hem toch weg. Het geklop was dus van zijn staart. We hebben gisteren ook nog drie vuilniszakken gevuld met blikjes, plastic en andere rommel. We vinden dan ook wel dat we ons wc-tje hier mogen legen, want daar zit alleen water en urine in. Dus dat wordt prima gefilterd door de bosgrond. Die chemische troep vinden wij namelijk nogal stinken, zelfs die ecologische. Het schijnt dat dat spul nodig is om papier en ontlasting af te breken, maar dat gooien wij er niet in. Er ligt hier trouwens nog genoeg rommel voor andere overijverige Westerse bezoekers hoor, want iemand heeft verderop een halve vrachtwagen afval gedumpt!
Niagara
We gaan nogmaals op weg naar Podgorica, want er is natuurlijk ook gewoon een drukke brede asfaltweg. Eerst even het afval naar een grote container brengen. Hee, we kunnen wel gaan eten bij Niagara restaurant met zijn mooie ligging aan de Cijevna rivier.
Als het water hard stroomt zijn hier watervallen te zien, maar zo aan het eind van de zomer gebeurt er niet veel. De plek is mooi, de soepjes duren even en na de malse vleesgerechten “onder de bel” in de grillplaats gemaakt, komt ook de Griekse salade nog.
Via Tuzi rijden we nu naar onze heerlijk overnachtingsplek aan de Cijevnarivier. Behalve drie enorme villa’s aan de overkant van het water, is hier niet veel veranderd. Klik maar op bovenstaande link voor meer foto’s.
We gaan lekker zwemmen op het prachtige strandje onder de brug. In de bosjes achter het grote veld schonen we de boel weer eens op. Er liggen hier veel lege sigarettenpakjes, vochtige doekjes en verdroogde condooms, dus dan weet je meteen de belangrijkste functie van deze plek. De zwaluwen en de libellen vliegen hoog.
Als we weer even langs het grote veld naar zwemplek bij de brug lopen is daar net een familie bezig met voetbal, discussiëren en autorijles.
8 september
Panoramaroute nummer 4
Op zoek naar het begin van de panoramaroute nummer 4 rijden we in Podgorica langs heel veel afval en achterbuurten. We doen boodschappen bij een supermarkt, waar een bedelend meisje om geld vraagt. We zeggen vriendelijk dat we geen geld geven omdat ze naar school zou moeten gaan en dat ze wel brood of snoep van ons krijgt. Maar dat slaat ze af.
Als we eenmaal op panoramaroute 4 zitten, komen we al gauw bij restaurant “Konoba stara pjesma” met uitzicht. Er staan een paar oude autootjes met de YU-stickers er nog op. Marina bereidt ons een heerlijk maal en haar man spreekt goed Engels, hij geeft ons een Duitse kaart van Panoramaroute 4. Hier kun je deze route zelf ook downloaden.
Als we weer terug komen moeten we beslist raki komen drinken. Het sanitair is geweldig en er is zelfs een zwembadje, maar dat is nu buiten bedrijf, het is tenslotte al september.
Verderop bekijken we een begraafplaats, bijzonder dat sommige mensen wel een foto en een geboortedatum hebben, maar nog geen overlijdensdatum.
In Delaj rijden we pal langs het enorme kruis, hier geplaatst in 2010. Het uitzicht over de ruim 700 meter lager gelegen Cijevna rivier is grandioos. Ook hebben we zicht op de haarspelden in Albanië. Binnenkort rijden we daar?
Er staat ook een standbeeld van moeder Teresa. Ook de Albanezen en de Noord-Macedoniërs zijn trots op haar. Een kilometer of acht verder, rijden we de hoogvlakte bij Korita op. De wandeling naar de “Grlo Sokolovo” is is 4,8 km, dus dat laten we even schieten. We proberen nog een stukje met de auto, maar dat is geen succes.
Enge omkeeractie
Door een bos weer naar beneden en iets voorbij het dorp Orahovo, slaan we af naar rechts op een brede asfaltweg. De bochten zijn ontelbaar, het asfalt wordt smal en het Bukumirsko is echt nog 25 kilometer. Veel te vroeg denken we er al te zijn en rijden bij een onduidelijk bord een eng en smal pad op. Omkeren is onmogelijk, dus we rijden maar door. Een gat in de diepte, water zien we niet. De foto’s van het Bukumirsko bergmeer waren toch veel lieflijker? We komen twee wandelaars tegen, “jezero” begrijpen ze niet, “lake” wel. Ze vertellen dat het pad eindigt bij een gehuchtje en dat er geen meer is. Zodra het kan (na 1,3 km) keren we om op de rand van de diepe afgrond.
Gelukkig komen we ook op de terugweg geen verkeer tegen. Nog eens 5 á 6 kilometer verder op het asfalt voor weer een afslag naar rechts, met een duidelijk bord erbij, haha. Het is hier prachtig!
We vinden hier geen fijne overnachtingsplek, maar een paar kilometer terug staan we nu op een heerlijk zonnige en beschutte bergweide.
Langsrijdende toeristen kijken verlekkerd naar onze plek (42.611131, 19.529087 op een hoogte van 1530 meter), maar de locals reageren nauwelijks. Na één aflevering van Breaking Bad vallen we al in slaap op deze stille plek.
9 september
Ook met zonsopkomst hebben we mazzel, om 7.45 is de zon al op ons veld. Een flinke vrachtwagen met schapen komt voorbij, hij komt haast de helling niet op. Voorlopig niet weggaan dus, want 25 km met een slakkengangetje er achteraan in de stinkende uitlaatgassen, nee, bedankt. Er komt ook nog een vrachtwagen met twee koeien voorbij en alhoewel we een half uur later vertrekken, halen we hem uiteindelijk toch in.
En weer terug naar Podgorica
We genieten weer volop van deze prachtige en bochtige panoramaroute langs afgronden en over hoogvlaktes.
Het asfalt is wel erg smal, maar er zijn in principe overal passeerplekken in de berm. Alleen als een vrachtwagen een kleine camper tegen komt, kan het lastig worden. Met een grote camper zou ik hier niet willen rijden en dan zou ik op de panoramaroute 4 blijven. We komen hooguit 1 x per 10 kilometer iemand tegen, maar houden uiteraard bij iedere bocht rekening met een tegenligger. Dus voornamelijk in de tweede versnelling.
Bij de driesprong bij Orahovo nu rechtdoor richting Podgorica. In het dorp Medun klimmen we naar een kerkje op een rots, alwaar het graf van Marco Miljanov, een 19e eeuwse militair en schrijver.
We bezoeken beneden het museum, het stelt weinig voor en het is dan ook gratis. In Podgorica eten we prima in Hotel Keto, doen boodschappen en haasten ons dan weer naar ons koude zwembad. Want we willen weer de nacht doorbrengen op het grote veld aan de Cijevnarivier.
Er is ook een groepje Nederlandse mannen bezig met een “4×4 adventure” reis, ze staan met de voeten in het water. Wij dompelen ons weer onder in het ijskoude water en het is fantastisch!
Als Ton ’s nachts staat te plassen, ziet hij een heel vreemd bolletje over de heuvel komen. Al gauw snapt hij wat het is, als ook het verlichte deel van de maan verschijnt. Op het goede moment op de goede plek dus.
10 september
Na het ochtendbad rijden we verder langs de Cijevna, er zijn hier meer zwemplekken. Maar liefst 700 meter hoger op de rotswand zien we het witte kruis. Na de Mercedes voor ons mogen wij ook de Albanese grens passeren. Lees hier maar verder.