Kwikmijnen in Idrija
In het Sloveense Idrija vinden we gemakkelijk een parkeerplaats en we lopen het stadje in op zoek naar alle bezienswaardigheden, maar eerst een ontbijt. Op de bovenverdieping van het gebouw waar de toeristen-mijningang is, kun je prima ontbijten met alles erop en eraan. Even later lopen we de halve stad door op zoek naar de mijn, toch maar even vragen dus. Het blijkt dat we er tijdens het ontbijt al boven op zaten, lekker onnozel!
In dit bezoekerscentrum boven de Anthony schacht moeten we nog 3,5 uur wachten op de volgende rondleiding. Of 12 euro i.p.v. 9 euro p.p. betalen, dan roepen ze iemand op. Dat is een gemakkelijke keus. Terwijl we op de gids wachten kunnen we alvast een filmpje bekijken. Op de plek waar het eerste kwik(erts) werd gevonden staat nu een kerkje. Ongeveer 10 rijke families begonnen de mijnen te exploiteren, aanvankelijk heel primitief zonder enige protectie van de mijnwerkers.
Dan gaan we gekleed in een mijnjas (tegen de kou, van oudsher zonder zakken! zodat niemand het kostbare vloeibare metaal kan stelen) en met helm op (zodat je je hoofd niet stoot, vooral Ton) door een deur naar binnen. Al gauw komen we in de kapel van Sint Barbara en een lokale heilige: Sint Achacius, op wiens naamdag op 22 juni 1508 het eerste kwik werd gevonden. Dit is nog steeds een feestdag in Idrija
Hier deden de mijnwerkers een schietgebedje met als doel aan het eind van de lange werkdag weer levend boven te komen.
Gevaarlijk werk
Daarna moesten de werkers in povere verlichting een uur lang via ladders afdalen in de schacht, 12 uur werken en dan weer omhoog klimmen… De gemiddelde leeftijd waarop men stierf was 38 jaar, door stoflongen of kwikvergiftiging.
Er was ook een dwerg in de mijn die door te kloppen aanwijzingen gaf over rijke aders, maar je moest hem wel te vriend houden, door bijv. eten voor hem neer te zetten, anders klopte hij op de verkeerde plaatsen.
Er waren relatief weinig ongelukken, later werkte men met dynamiet en bij een brand kwamen toen 17 mensen om. De ondersteuning van de gangen is grotendeels van hout, wat relatief veilig was, een beginnende instorting kon men aan het kraken van het hout herkennen. De jongedame vertelt ons nog veel meer wetenswaardigheden en na een uurtje komen we weer bovengronds.
De dame raadt ons aan ook het Gewerkenegg Castle, het “mijnwerkerskasteel” te bezoeken, meer dan 400 jaar werd hier de administratie van de mijnen gedaan en het is nu een museum. Je herkent het gebouw gemakkelijk aan een opvallende klok. Je kunt daar in restaurant Rondel ook goed eten, de serveerster raadt ons het lokale gerecht aan: “žlikrofi”, een heerlijk gevuld deeggerecht met zacht vlees erbij:
Het museum (5 euro p.p.) bestaat uit drie verdiepingen en is zeer interessant. Het begint met fossielen en gesteenten, de geschiedenis van de kwikmijnen en het stadje, de oorlogen, etc.
We leren dat het kwikerts tot 800°C verhit moest worden voordat het kwik kon worden verzameld, dus behalve voor het stutten van de gangen was hiervoor ook enorm veel hout nodig.
Kantklossen en een enorm waterrad
De gehele bovenverdieping is gewijd aan het bijzonder ingewikkelde kantkloswerk van de dames, wier 1200 mannen in de mijnen werkten.
Tot slot wandelen we met de museumjongen in de motregen de halve stad door voor de bezichtiging van de Kamšt (3 euro p.p.). Met dit houten waterrad, bijna 14 meter in doorsnee, werd gedurende 160 jaar het water uit de mijnpit gepompt. Het water van de rivier werd hiernaar toe geleid. Hij laat met zijn lichaamsgewicht het rad nog even een stukje draaien en hij hoopt dat er over een paar jaar voldoende geld is om het rad weer te laten werken.
De jongen vertelt dat er in Idrija geen camping is en dat daarom overnachten op de parkeerplaats oogluikend wordt toegestaan. En bij het iets zuidelijker gelegen stadje Logatec is er wel een camping bij een wit kasteel.
We vinden deze camping gemakkelijk, staat goed aangegeven, naast het witte kasteel is een moderne bar. Erachter wat sportvelden en een kampeerveldje. Er zijn geen andere campinggasten, dus het sanitair wordt voor ons ontgrendeld. Zie hiernaast bij de feitjes voor meer info en de website. Doordat we de hele avond in het gezellige barretje zitten, waar ze onder andere bier, tosti’s, wifi en wamtekacheltjes op het terras hebben, vergeten we om foto’s te maken van deze nieuwe camping.
29 april
Als Ton naar de “bathroom” gaat is het apparaat stuk en is er geen warm water. Ik had net heerlijk gedoucht. We ontbijten op het terras, dezelfde tosti’s als gisteravond en espressootjes erbij. Om 10.30 besluiten we naar het vlakbij gelegen natuurpark Rakov Škocjan te gaan. Lees verder op pagina 7.