Een goed verstopt ziekenhuis
16 september
Vandaag bezoeken we dus het goed verborgen Franja Partizanenhospitaal in een kloof, het stond al een tijdje op ons verlanglijstje. Vanaf Cerkno staat het trouwens goed aangegeven. We parkeren bij een cafeetje en lopen omhoog. Er staan heel veel informatieborden en we hebben meteen al kippenvel van de verhalen van betrokkenen die op de borden staan. Er zijn foto’s en tekeningen bij. En briefjes, en gedenktekens.
Hoog tegen de rotswand, onzichtbaar voor vijandelijk vliegverkeer, zien we wachtposten. De tocht van 15 minuten door de kloof is al heel indrukwekkend. We lezen dat de gewonden eerst door hun dragers werden geblinddoekt en werden rondgedraaid om hun oriëntatie uit te schakelen. Dan volgde er een tocht door en boven de rivier, in het donker wisten de brancard-dragers precies op welke stenen ze moesten stappen. Dan volgde een steil stuk, hiervoor werd eerst even gerust.
De oorspronkelijke traptreden zijn hier nog goed te zien. Eenmaal boven betalen we een toegangsprijs en bekijken alle dertien barakken met redelijk originele details. Eén barak heeft de vernietigende vloed van 2007 doorstaan.
Ton: Heel indrukwekkend allemaal, vooral de vertellingen van betrokkenen. We hebben alle ruimte om alles goed te bekijken. We hebben geluk want zowel voor ons als na ons is er een grote groep jongeren.
Chris: In de röntgenkamer is de boel verduisterd door een zwart parachutedoek tegen de wanden te spannen. Tijdens de verbandwisselingen heerste er altijd een doodse stilte, er was een vaste routine en als alles achter de rug was kreeg elke gewonde een sigaret. Er zijn in totaal 578 mensen behandeld, waarvan 78 zijn overleden. Ik ga verder niet meer vertellen, ga zelf maar kijken.
Een heerlijke vrije overnachtingsplek
Voor Cerkno al vinden we een geweldig restaurant met huisgemaakte lekkernijen. Steak met kaas en ananas, kip gevuld met pruimen en kaas. En de allerlekkerste rösti-achtige aardappelpuree!
We gaan nu richting Idrija. Het Divje Jezero (“het wilde meer”) is tijdelijk onbereikbaar, vertelt een goed Engels sprekende Sloveen. We rijden om en bereiken via een stoffig weggetje een mooie zwemplek waar we ook wel vrij kunnen kamperen.
Het is nog steeds zo’n 30°C dus zwemmen is wel lekker. Het busje staat fijn in de schaduw. We lezen nog uren op de oever van deze betoverend mooie beek in de schaduw. Bij het busje nog een borrel en het wordt nu snel donker. Ineens vallen er veel bladeren naar beneden en we horen gepiep. Eekhoorns? Pak snel de zaklamp! We zien niks. Heerlijk weer een beetje spanning i.p.v. die toch wel voorspelbare campings. We slapen heerlijk, met opzet zonder gordijn, dan zijn we tenminste lekker vroeg wakker.
17 september
Inderdaad, om 7.10 sta ik alweer buiten koffie te maken. Afval kunnen we meteen kwijt bij de ingang van het pad, ze doen heel erg aan gescheiden inzamelen in Slovenië.
Op zoek naar de Sloveense piramides
We gaan op zoek naar de mysterieuze piramide-achtige structuren hier in de buurt. Bij een zwem/speelplek met groot parkeerterrein mogen we wegens wegwerkzaamheden niet rechtdoor, we slaan rechtsaf en volgen een rivier. Na een paar kilometer zien we een informatiebord bij een vreemde houten kar. Leuk, we gaan onze dag beginnen met een themapad!
Het thema is: hoe krijg je brandhout gemakkelijk uit de heuvels naar de kwikmijnen in Idrija? In de 16e eeuw was men al begonnen met de bouw van “klavže’s”, dit zijn piramide-achtige dammen die het water van een kleine beek opsparen en ineens lozen zodat er heel veel boomstammen worden meegesleurd naar de plek waar ze nodig zijn. Toen het hout rondom de riviertjes op raakte, werden er in 1920 eenvoudige spoorbaantjes aangelegd naar de kapplaatsen, de karren werden met de hand geduwd door mensen die geen last hadden van duizelingen. We beginnen nu toch echt nieuwsgierig te worden naar deze “klavže’s”!
Bij een weg naar links staat een verbodsbord, er staan geen richtingborden en uiteindelijk komen we hier:
Jammer, einde themapad, via een grote boog komen we weer in Idrija en doen meteen maar even boodschappen in een enorme supermarkt. In 2015 proberen we het nogmaals en komen we heel veel te weten over deze piramides! Op de parkeerplaats bekijken we via onze mobiele internetverbinding de weersverwachting: binnenkort een paar regendagen op de Balkan! Lees maar verder op pagina 5.